Month: October 2020

Ամրոցը գտնվում է Դիլիջան քաղաքից մոտ 25 կմ դեպի հյուսիս արևելք, Աղստև գետի աջ ափին, ուղղաձիգ բարձրացող ժայռի գագաթին։ Կառուցվել է արաբական տիրապետության ժամանակաշրջանում։ Այն Հայաստանի անառիկ ամրոցներից մեկն է։

Լեռան անցանելի հատվածները ամրացված են ամուր պարսպապատերով, որոնք ունեն բրգաձև աշտարակներ, պատերի մեջ՝ կլոր, փոքր անցքեր։ Պարսպապատերը սև քարից են, ամուր կրաշաղախով։ Սև գույնի պատճառով հետագայում օտար նվաճողները այն կոչել են Ղարա ղալա այսինքն Սև բերդ, իսկ ԽՍՀՄ տարիներին սկսել են կիրառել Кара Кала անունը: Ամրոցը կրկնահարկ է, սանդղավանդակի ձևով, առաջին հարկը բավական ընդհարձակ է, հյուսիսից բարձրանում է մի այլ քարաժայռ, որի վրա տեղավորված է ամրոցի երկրորդ աստիճանը՝ միջնաբերդը, այն ամրացված է պարսպապատերով, արևելյան կողմից ունի առանձին մուտք։ Միջնաբերդը զբաղեցնում է փոքր տարածություն։ Ամրոցի երկու մասերում էլ նկատվում են կառույցների հիմնապատերը։

Պատմական աղբյուրներում Մանթաշաբերդը միշտ հիշատակվում է Կայեն բերդի (Աղջկա բերդ) հետ միասին, որից կարելի է ենթադրել, որ այն կառուցվել է 10-րդ դարի առաջին քառորդում։

Աղջկա բերդի հետ կապված կա նաև այսպիսի լեգենդ:

1. Ջերմուկ

Թեև ի տարբերություն մեր հակառակորդ հարևանի, մենք չունենք նավթ և գազ, սակայն ունենք բացառիկ հանքային աղբյուրներ, որոնց ջուրը ցանկալի է յուրաքանչյուր սեղանի վրա աշխարհի ցանկացած անկյունում: «Ջերմուկ» ապրանքանիշով հանքային ջուրը հայկական շուկայի առաջատարն է, սակայն առավել կարևոր է, որ այն կարողացել է գրավել նաև միջազգային շուկաներ: «Ջերմուկ Գռուպ» ընկերությունն այսօր իր արտադրանքն արտահանում է աշխարհի 40 երկրներ, հանդիսանում է Կրեմլի և ռուսական այլ պետական մարմինների պաշտոնական մատակարարը:

2. PicsArt

Հայկական այս սթարթափն այսօր բջջային հավելվածի համաշխարհային շուկայի առաջատարներից է, որն ունի 220 մլն ներբեռնում և 60 մլն ակտիվ օգտատերեր  (հոդվածը գրելու պահին :)): Photoshop-ի և Instagram-ի տարրեր պարունակող PicsArt-ն արդեն իսկ մեծ նվաճումների է հասել, բայց միաժամանակ դեռ շարունակում է մնալ հեռանկարային, որի մասին վկայում են Sequoia Capital վենչուրային ընկերության կատարած ներդրումներն ընդհանուր 25 մլն դոլարի չափով: IT-ն լայն հնարավորություն է տալիս շրջանցելու տարածքային արգելքը, և PicsArt-ը հայկական առաջին ընկերություններից էր, որ լավագույնս օգտագործեց այդ առավելությունը՝ ի սկզբանե աշխատելով հենց համաշխարհային շուկայի համար:

3. Zangi

Այս նորամուտ հեռախոսային հավելվածը բավականին մեծ քայլերով զարգանում է, և ինչպես իրենք են ասում, հիմնական մրցակիցը Skype-ն է։ Ինչին կարելի է հավատալ, քանի որ Զանգին ունի բավականին մեծ օգագործողների քանակ և ավելի ֆունկցիոնալ է քան իր մրացկիցները։ Վստահ եմ քիչ ավելի ուշ այն կդառնա շուկայի բացարձակ առաջատար։

4. Վիվառո

«Վիվառո» բուքմեյքերական ընկերությունը, «Ջերմուկի» նմանությամբ, նախ ձեռնամուխ եղավ նվաճելու հայկական շուկան, լինելով 13 տարվա շուկայի առաջատար, ունենալով ավելի քան 20 վճարային համակարգ, ապա ներքին շուկան գրավելուց հետո դուրս եկավ գլոբալ շուկա: «Վիվառո» բրենդը ճանաչելի է ԱՊՀ տարածքում: Հունիսին Մոսկվայում կայացած Betting Awards 2015 մրցանակաբաշխության ժամանակ «Վիվառոն» հենց հաճախորդների քվեարկության արդյունքում ճանաչվեց ԱՊՀ լավագույն առցանց բուքմեյքեր:

1․ Աստղանիշի ի՞նչ արժեքների դեպքում 68975928* թիվը առանց
մնացորդի կբաժանվի 4-ի։

689.759.288:4=172.439.822

2. Աստղանիշի ի՞նչ արժեքների դեպքում 5*012 թիվը առանց մնացորդի
կբաժանվի 3-ի։

57.012:3=19.004

3. Աստղանիշի ի՞նչ արժեքների դեպքում 4*128 թիվը առանց մնացորդի
կբաժանվի 9-ի։

42.129:9=4.681

4. Աստղանիշի ի՞նչ արժեքների դեպքում 89152* թիվը առանց
մնացորդի կբաժանվի 5-ի

891.525:5=178.305

5․Աստղանիշի ի՞նչ արժեքների դեպքում 700910152* թիվը առանց
մնացորդի կբաժանվի 2-ի։

7.009.101.528:2=3.504.550.764

6․Աստղանիշի ի՞նչ արժեքների դեպքում 80001252* թիվը առանց
մնացորդի կբաժանվի 10-ի

800.012.520:10=80.001

1. Քանի՞ նիստ ունի ուղղանկյունանիստը։

Ուղղանկյունանիստը ունի 6 նիստ։

2.Քանի՞ գագաթ ունի ուղղանկյունանիստը։

Ուղղանկյունանիստը ունի 8 գագաթ։

3.Քանի՞ կող ունի ուղղանկյունանիստը։

Ուղղանկյունանիստը ունի 12 կող։

4.Որո՞նք են ուղղանկյունանիստի չափումները։

Ուղղանկյունանիստի չափումներն են՝ բարձրությունը, երկարությունը և լայնությունը:

5.Ի՞նչ երկրաչափական պատկեր է ուղղանկյունանիստի նիստը։

Ուղղանկյուն է։

Գծենք  խորանարդ՝

6.Ի՞նչ երկրաչափական պատկեր է խորանարդի նիստը։

Քառակուսի  է։

7.Հաշվեք ուղղանկյունանիստի  ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝ 3 դմ, 7 դմ,  9 դմ։

V=3x7x9=189 դմ խոր.

8.Հաշվեք ուղղանկյունանիստի  մակերևույթի մակերեսը, եթե նրա չափումներն են՝ 

4 սմ, 5 սմ,  8 սմ։

Ուղղանկյունանիստի մակերևույթի մակերեսը դա  ուղղանկյունանիստի բոլոր նիստերի(ուղղանկյունների)  մակերեսների   գումարն է։ 

Նախ հաշվենք 3 տարբեր նիստերի(ուղղանկյունների)  մակերեսները՝

5×8=40 սմ քառ․ է։

8×4=32 սմ քառ․

4×5=20 սմ քառ․։  

Քանի որ ուղղանկյունանիստի հանդիպակաց նիստերը հավասար են, ապա 

ուղղանկյունանիստի մակերևույթի մակերեսը կլինի՝

2×40+2×32+2×20=184 սմ քառ․

9.Հաշվեք  8 սմ կող ունեցող  խորանադի ծավալը։

V=8x8x8=512 սմ խոր․

10.Հաշվեք  6 դմ կող ունեցող  խորանադի մակերևույթի մակերեսը։

6x6x6=216 դմ քառ․

Մեր զարմանահրաշ և բազմազգ աշխարհում գոյություն ունեն բազմաթիվ ավանդույթներ: Ավանդույթը, որի մասին հիմա կպատմենք՝ գրավում է իր իմաստությամբ և դրական վարվելակերպով…

Գոյություն ունի աֆրիկական մի ցեղ, որում մարդիկ հետևում են այս ավանդույթին.

Երբ ցեղից որևէ  մեկը վատ արարք է կատարում, նրան բերում են ավանի կենտրոն, շրջապատում ամբոխով, 2 օրվա ընթացքում հիշում են այն բոլոր լավ արարքները, որ կատարել է տվյալ մարդը և շնորհակալություն հայտնում նրան:

Նրանք համարում են, որ յուրաքանչյուր մարդ լավն ու բարի է լույս աշխարհ գալիս: Յուրաքանչյուրը սիրո, երջանկության, խաղաղության և անվտանգության է ձգտում, բայց այս արժեքների ետևից վազելով՝ մարդիկ երբեմն սխալվում են: Ցեղը այդ ամենում ազդանշան է տեսնում՝ օգնության կանչ: Նրանք միավորում են իրենց ուժերը, որպեսզի ոգևորեն ընկածին, վերականգնեն նրան և բերեն իրական էության՝ հիշեցնելով թե ով է նա իրականում:

Աղբյուրը` mediamag.am

Հ.Գ.

Հետաքրիր է, այս նյութը կարդալուց հետո կմտածե՞ս, թե ինչպես ես վարվում այն մարդկանց հետ, ովքեր սայթաքում են` որևէ սխալ կամ վատ արարք են կատարում:

Հարցեր և առաջադրանք

Հարգելի սովորող, առաջադրված հարցերին կարող ես պատասխանել գրավոր կամ բանավոր. ինչպես կնախընտրես: Պատասխաններդ ձևակերպիր հնարավորինս կոնկրետ ու պատճառաբանված: Գրավոր պատասխանները հրապարկի’ր քո բլոգում, իսկ բանավոր պատումդ այնպես մշակիր ու ձևակերպիր, որ արդյունքում ռադիոնյութ ստեղծվի: Ի դեպ, կարող ես առաջադրաված հարցերը ուղղել նաև ծանոթ-անծանոթների, ընտանիքիդ անդամներին, ընկերներիդ: Հուսով եմ` հետաքրքիր և օգտակար աշխատանք է:

• Ի՞նչ էին անում ցեղակիցները «ընկածին» ոգևորելու համար. ինչո՞ւ:
• Հիշեցնում են իր կատարած լավա արարքները
• Ընդգծի’ր տեքստի ամենակարևոր նախադասությունը:
• Նրանք միավորում են իրենց ուժերը, որպեսզի ոգևորեն ընկածին, վերականգնեն նրան և բերեն իրական էության՝ հիշեցնելով թե ով է նա իրականում:
• Վերլուծի’ր աֆրիկյան ցեղի այս արարքը ու ձևակերպիր քո վերաբերմունքը:
• Այս ցեղի ներկայացուցիչները յուրահատուկ տարբերակվեն ընտրել մարդուն դարձի բերելու։ Յուրաքանչյուր մարդ ունի սխալվելու հնարավորություն, բայց պետք է հնարավորություն տանք շտկելու սխալը։
• Ինչո՞ւ են մարդիկ սխալվում: Քո ձևակերպմամբ ի՞նչ է սխալը:
• Մարիկ սխալվում են, քանի որ երկար չեն մտածում, կյանքի փորձը չի բավարարում։ Իմ կարծիքով, եթե ինչ-որ բան անում ես ոչ այնպես, ինչպես ընդունված է մարդկանց մեծ մասի կողմից, և որը առաջացնում է վատ հետևանքներ, համարվում է սխալ։
• Ինքդ ինչպե՞ս ես վարվում քո կարծիքով վատ արարք կատարած մարդու հետ: 
• Ես ուղղակի ներում եմ և հնարավորություն եմ տալիս նրան շտկելու իր սխալը։
• Երբ վատ արարք ես կատարում,  շրջապատդ, համադասարանցիներդ ինչպե՞ս են արձագանքում: 
• Ես աշխատում եմ վատ արարքներ չգործել։
• Կարո՞ղ ես քեզ հետ պատահած նմանատիպ մի իրավիճակ ներկայացնել:
• Չեմ մտաբերում այդպիսի իրավիճակ։

1. Вставьте вместо точек нужное местоимение. Модель: Это … книга. – Это моя книга.
А) мой, моя, моё
Это моя ручка. 2. Это мой карандаш. 3. Это мой стол. 4. Это моё упражнение.
Это моя мама. 6. Это моё окно.

Б) наш, наша,наше
Это наш класс. 2. Это наша комната. 3. Это наше окно. 4. Это наш
преподаватель. 5. Это наша академия. 6. Это наш словарь.

В) твой, твоя, твоё

1. Это твой дом. 2. Это твоя бабушка. 3. Это твоё слово. 4. Это твой учебник.
   Это твоя подруга. 6. Это твоё письмо.
   
   Г) ваш, ваша,ваше
   Это ваш журнал. 2.Это ваша семья. 3.Это ваша группа. 4.Это ваш
   преподаватель. 5. Это ваш отец. 6. Это ваше письмо.
2. Упражнение 2. Напишите слова в нужной колонке.
   Модель:
   Это мой учебник , словарь,
   Это моя мама, сестра,
   Это моё письмо,

1. Это твой дом. 2. Это твоя бабушка. 3. Это твоё слово. 4. Это твой учебник.
   Это твоя подруга. 6. Это твоё письмо.
   
   Г) ваш, ваша,ваше
   Это ваш журнал. 2.Это ваша семья. 3.Это ваша группа. 4.Это ваш
   преподаватель. 5. Это ваш отец. 6. Это ваше письмо.
2. Упражнение 2. Напишите слова в нужной колонке.
   Модель:
   Это мой учебник , словарь,
   Это моя мама, сестра,
   Это моё письмо,

1. Это твой дом. 2. Это твоя бабушка. 3. Это твоё слово. 4. Это твой учебник.
   Это твоя подруга. 6. Это твоё письмо.
   
   Г) ваш, ваша,ваше
   Это ваш журнал. 2.Это ваша семья. 3.Это ваша группа. 4.Это ваш
   преподаватель. 5. Это ваш отец. 6. Это ваше письмо.
2. Упражнение 2. Напишите слова в нужной колонке.
   Модель:
   Это мой учебник , словарь,
   Это моя мама, сестра,
   Это моё письмо,

1. Это твой дом. 2. Это твоя бабушка. 3. Это твоё слово. 4. Это твой учебник.
   Это твоя подруга. 6. Это твоё письмо.
   
   Г) ваш, ваша,ваше
   Это ваш журнал. 2.Это ваша семья. 3.Это ваша группа. 4.Это ваш
   преподаватель. 5. Это ваш отец. 6. Это ваше письмо.
2. Упражнение 2. Напишите слова в нужной колонке.
   Модель:
   Это мой учебник , словарь, стол, отец, карандаш, класс, стул, кровать, тетрадь, преподаватель, сын, текст, телевизор, лампа, общежитие,
   Это моя мама, сестра, ручка, группа, шапка, бабушка, газета, комната, академия, музыка, дедушка
   Это моё письмо, упражнение, окно, слово, место,

Сестра, словарь, упражнение, стол, отец, карандаш, ручка, окно, тетрадь, класс, группа, слово, стул, кровать, шапка, тетрадь, телевизор, бабушка, текст, сын, газета, преподаватель, лампа, комната, общежитие, друг, академия, место, музыка, дедушка.
Упражнение

3. Ответьте на вопросы по модели. Модель: Чей это учебник? – Это мой учебник.

1. Чей это учебник? (он)-Это его учебник. 2. Чей это словарь? (она)-Это её словарь 3. Чья это книга? (он)-Это его книга
   Чья это комната? (она)-Это её комната. 5. Чьё это письмо? (они)-Это их письмо 6. Чьи это книги?(они)-Это их книги.
   Б. Упражнение 5. Ответьте на вопросы по модели.
   А) Модель: Это твой стол? – Это твой стол? – Да, это мой стол.
   Это твоя книга?-Да, это моя книга 2. Это твой учебник?-Да, это мой учебник 3. Это твоё окно?-Да, это моё окно, 4. Это твой журнал?-Да, это мой журнал
   Это твоя комната?-Да, это моя комната
   Б) Модель: Это твой словарь? – Нет, это не мой
   словарь.
   Это твой класс?-Нет, это не мой класс 2.Это твоя семья?-Нет, это не моя семья Это твоё упражнение?-Нет, это не моё упражнение4.Это твой брат?-Нет, это не мой брат.
   Это твоё письмо?-Нет, это не моё письмо 6. Это твоя сестра?-Нет, это не моя сестра.
2. Упражнение 6. Вместо точек вставьте нужное местоимение.
   Модель: Это мой словарь. … лежит тут. – Это мой словарь. Он лежит тут. Это мой брат. Он учится здесь. 2. Это моя мама. Она дома. 3. Это наше окно. Оно там. 4. Это твой друг. Он слушает радио. 5. Это ваш преподаватель. Он работает тут. 6. Это твоя сестра. Она учит слова. 7. Это наш учитель. Он читает текст. 8.Это моё письмо. Оно лежит там.9.Это наша подруга. Она повторяет
   глаголы. 10. Это твоё кресло. Оно стоит там.
   Упражнение 7. Ответьте на вопросы по модели.
   Модель: Чей это учебник? Твой? – Нет, это не мой. Это твой учебник.
   Чей это словарь? Твой?-Нет, это не мой. Это твой словарь. 2. Чья это книга? Ваша?-Нет, не моя. Это ваша книга 3. Чьё это письмо? Моё?-Нет, не твоё письмо Это моё письмо 4. Чьи это тетради? Наши?-Нет, не ваши. Это наши тетради.
   

29. Прочитайте. Ответьте на вопросы. Запишите ответы:

Здравствуйте! Меня зовут Антон. Моя фамилия Никитин. Я школьник. А это моя семья. Моя мама – Ирина Александровна Никитина. Мой папа – Юрий Николаевич Никитин. Моя мама врач. А мой папа экономист.

Вот наше фото. Тут моя семья: мама и папа, бабушка и дедушка. А это мой брат Александр Никитин, можно Саша. Он программист.

А это наш город. Вот наш проспект, наша консерватория и наше метро. Это наш центр. Справа наша почта. А вот наша поликлиника и наш банк. А слева мой университет. Тут наша библиотека. Прямо наш стадион и наш клуб.

1) Как его зовут?

Антон

2) Как его фамилия?

Никитин

3) Кто он?

Студент

4) Чья это семья?

Это семья Антона

5) Чья это мама? 

Это мама Антона и Саши

6) Кто врач?

Мама

7) Чей это папа?

Это папа Антона и Саши

8) Кто экономист?

Папа

9) Чьё это фото?

Это семейное фото

10) Чей это брат?

Антона

11) Кто программист?

Саша

12) Чей это город?

Это их город

13) Где их почта?

Справа

14) Где их стадион?

Прямо

15) Чей это университет?

Антона

30. Пишите, чей, чья, чье? Работайте по модели:

Библиотека (я)  – моя. Сад (ты) – твой

Комната (мы) наша; метро (вы) ваше; яйцо (она) её;

библиотека (вы) ваша; факс (ты) твой; адрес (он) его; окно (я) моё; пальто (она) её; бабушка (мы) наша; улица (я) моя; дедушка (ты) твой; президент (мы) наш; телефон (она) её; профессор (вы) ваш; врач (он) его; музей (мы) наш

29.Տրված վանկերը միացրո´ւ:  Ընդգծվածներն ինչո՞ւ են կոչվում գաղտնավանկ: գը-լուխ-գլուխ աս-տըղ-աստղ հըռ-չակ-հռչակ գը-նացք-գնացք վըխ-տալ-վխտալ ան-կըրկ-նե-լի-անկրկնելի շը-րըխ-կան-շրխկան թըռ-վըռ-ալ-թռվռալ կըրկ-նու-թյուն-կրկնություն ձե-ռըն-տու-ձեռնտու 30. Տրված բառերը վանկատի´ր՝  գաղտնավանկի –երը  գրելով: կրկին-կըր-կին դռնբաց-դըռ-ըն-բաց երբեմն-երբ-եմ-ըն գրքային-գըր-քա-յին կրակ-կըր-ակ ուրեմն-ուր-եմ-ըն ծանր-ծա-նըր սրտաբաց-սըր-տա-բաց զվարթ-զը-վարթ տխրել-տըխ-րել խմբավորել-խըմ-բա-վո-րել   31/ Տրված բառերը վանկատի´ր: արքայական-ար-քա-յա-կան մեծանա-մեծ-ան-ալ կենտրոնական-կենտ-րո-նա-կան վերջնական-վերջ-նա-կան ճերմակաթև-ճեր-մա-կա-թև հևասպառ-հե-վաս-պառ կեղևապատ-կեղե-վա-պատ տերևաթափ-տերե-վա-թափ կարևորել-կա-րե-վո-րել թևատարած-թե-վա-տա-րած անկրկնելի-ան-կըր-կնելի անդնդախոր-ան-դըն-դա-խոր մտածել-մըտ-ա-ծել մրցանակ-մըր-ցա-նակ գտնել-գըտ-նել արկղ-ար-կըղ անկրկնելի-ան-կըր-կնելի անդնդախոր-ան-դըն-դա-խոր մտածել-մըտ-ա-ծել մրցանակ-մըր-ցա-նակ գտնել-գըտ-նել արկղ-ար-կըղ    31. արքայական-ար-քա-յա-կան մեծանա-մեծ-ան-ալ կենտրոնական-կենտ-րո-նա-կան վերջնական-վերջ-նա-կան ճերմակաթև-ճեր-մա-կա-թև հևասպառ-հե-վաս-պառ կեղևապատ-կեղե-վա-պատ տերևաթափ-տերե-վա-թափ կարևորել-կա-րե-վո-րել թևատարած-թե-վա-տա-րած անկրկնելի-ան-կըր-կնելի անդնդախոր-ան-դըն-դա-խոր մտածել-մըտ-ա-ծել մրցանակ-մըր-ցա-նակ գտնել-գըտ-նել արկղ-ար-կըղ

Մարդը վարակվում է չլվացած կանաչեղենի, մրգերի, բանջարեղենի, կեղտոտ ձեռքերի միջոցով։ Կարող է վարակվել նաև շների հետ խաղալիս, շոյելիս (հատկապես՝ երեխաները)։ Կլինիկ, ախտանշաններով էխինոկոկոզի ախտորոշումը դժվար է։ Երբեմն օգտագործում են իմունակենսաբանական եղանակը։ Չնայած էխինոկոկի միջնորդ տերերը շատ են, սակայն համաճարակաբանական տեսանկյունից կարևոր են ոչխարներն ու տավարը։ Էխինոկոկի բշտերը ինվազիոն են դառնում 6 ամսում։ Ոչխարի կամ տավարի մորթից հետո էխինոկոկի բշտային ձևով վարակված լյարդը և թոքերը սովորաբար տրվում են շներին. հատկապես այժմ, երբ իրականացվում է հիմնականում բակային մորթ, որով և պայմաններ են ստեղծվում շների և գյուղատնտեսական կենդանիների զանգվածային վարակման համար։ Վերջին հինգ տարիներին կատարված հետազոտությունները ցույց են տվել, որ տավարի և ոչխարի էխինոկոկով վարակվածությունը բարձր տոկոս է կազմում։ Քիչ չեն նաև մարդկանց վարակվածության դեպքերը։ Էխինոկոկոզի դեղանյութային բուժումը դեռևս մշակված չէ։ Մարդկանց բուժումն իրականացվում է վիրաբուժական միջամտությամբ։

Բազմախցիկ էխինոկոկոզ Հայաստանում չի հայտնաբերվել։ Միախցիկ էխինոկոկոզի դեմ պայքարի հիմնական միջոցը շների ճիճվաթափությունն է, որն իրականացվում է յուրաքանչյուր 3 ամիսը մեկ։

Բնակչության շրջանում (հատկապես՝ դպրոցներում) պետք է տանել բացատրական աշխատանքներ։