Day: February 17, 2022

Ես սիրում եմ մթնշաղը նրբակերտ,
Երբ ամեն ինչ երազում է հոգու հետ,
Երբ ամեն ինչ, խորհրդավոր ու խոհուն,
Ցրնորում է կապույտ մութի աշխարհում…
Չըկա ոչ մի սահման դնող պայծառ շող,
Աղմուկի բեռ, մարդկային դեմք սիրտ մաշող.—
Հիվանդ սիրտըդ չի՛ տրտնջում, չի՛ ցավում,
Որպես երազ մոռացումի անձավում.
Եվ թվում է, որ անեզր է ամեն ինչ —
Ու ողջ կյա՛նքդ — մի անսահման քաղցր նինջ…

1904-1905

Երկիր նայրի

Երկիր Նաիրի, երազ հեռավոր Երկիր Նաիրի, երազ հեռավոր, Քնած ես քնքուշ թագուհու նըման. Մի՞թե ես պիտի երգեմ քեզ օրոր Եվ արքայական դնեմ գերեզման. Եվ մի՞թե, մի՞թե սիրտըս ավերված Ավերակներիդ լոկ պիտի պարզեմ, Քո տեղ փայփայեմ ստվերըդ մեռած, Քո սուրբ խոսքի տեղ իմ լացը լսեմ…

Առաջադրանքներ՝  բոլոր համարներից ա-դ
557.

557. ա) -3/7 x 5/9= -15/63,

բ) -3/8 x -4/5 = 12/40=3/10,

գ) -9/10 x -1/-2= 9/-20, ․

դ) -7/2 x 4/-35= -28/-70=4/10

558. ա) -1/2 x 2/3 = -2/6=-1/3

բ) 3/4 x (-2/9) =1/6

գ) -4/5 x (-10/3) = 40/15 = 8/3,

դ) -1/7 x (-3/4) = 3/28

563. ա) -3/5: 5/-9=-3/5 x -9/5=27/5,

բ) 16/-25 : 8/-15 = 16/-25 x -15/-8 = -240/200=-6/5,

գ) 9/-10 : 1/2 = 9/-10 x 2/1 = 18/-10=9/-5,

դ) 2/3 : 6/-7 = 2/3 x -7/6 = -14/18=-7/9

564. ա) -3/7 : 5/6 = -3/7 x 6/5=-18/35

բ) 16/-25 : (-8/15)=16/-25 x (15/-8) = 240/200=6/5,

գ) -9/20 : (-18/25) = -9/20 x (25/-18) = 225/360,

դ) 28/63 : (-9/7) = 28/63 x (7/-9) = 196/-567

565. ա) 32/75 : (-48/25) = 32/75 x (25/-48) = 800/-3600=2/-9=,

բ) -38/75 : (-19/100) = -38/75x(100/-19) = 3800/1425=152/57,

գ) -32/77 : (-55/64) = -32/77 x (64/-55) = 2048/4235,

դ) -125/196 : 50/52 = -125/196 x 52/50 = -6500/9800=65/98

566. ա) -1/2 : 2 = -1/4,

բ -1/3 : 2 = -1/6,

գ) -2/5 : -3 = 2/15,

դ) 3/7 : -9 = -3/63

Ձևակերպենք ռացիոնալ թվերի բազմապատկման և բաժանման կաննոները։

Կանոն 1. Միևնույն նշանն ունեցող երկու ռացիոնալ թվերի արտադրյալը դրական ռացիոնալ թիվ է, որի բացարձակ արժեքը հավասար է արտադրիչների բացարձակ արժեքների արտադրյալին։
Օրինակ՝
(+1/3)x(+1/4)=+(|+1/3| x |+1/4|)=+1/12
(-1/3)x(-1/4)=+ (|-1/3| x |-1/4|)=+1/12

Կանոն 2. Տարբեր նշաններ ունեցող երկու ռացիոնալ թվերի արտադրյալը բացասական ռացիոնալ թիվ է, որի բացարձակ արժեքը հավասար է արտադրիչների բացարձակ արժեքների արտադրյալին։
(+1/3)x(-1/4)=- |+1/3| x |-1/4|=-1/12

Ռացիոնալ թվերի բազմապատկման համար ճիշտ է

բանաձևը, որը ձեզ հայտնի է սովորական կոտորակների համար։

Կանոն 3. Միևնույն նշանն ունեցող ռացիոնալ թվերի քանորդը դրական ռացիոնալ թիվ է, որի բացարձակ արժեքը հավասար է բաժանելիի և բաժանարարի բացարձակ արժեքների քանորդին։

Կանոն 4. Տարբեր նշաններ ունեցող ռացիոնալ թվերի քանորդը բացասական ռացիոնալ թիվ է, որի բացարձակ արժեքը հավասար է բաժանելիի և բաժանարարի բացարձակ արժեքների քանորդին։

Սովորական կոտորակների բաժանման

բանաձևը ճիշտ է նաև ռացիոնալ թվերի համար։

Առաջադրանքներ

567. ա) 96/-1=-96,

բ) 275/2.

, դ) -16/2240=-1/140,

ե)  -12/288=-1/24

568. ա) 6/25, բ) -10/21, դ) 6/15, ե) 720/400=9/5

ա) 1/3,

բ) -3/5,

դ) 16/5,

ե) -3/2

ա)1/2+1/3=5/6

բ)4/9+7/9=11/9

գ)-9/16+4/5=19/80

դ)-1/2+3/8=-1/8

Oրվա գլուխկոտրուկը՝
Նարեկը գումարեց յոթ թիվ եւ ստացավ 2022: Այդ թվերից մեկը 201-ն է: Նա 201-ը փոխարինեց 102-ով եւ նորից գումարեց այդ բոլոր թվերը:  Նարեկը ի՞նչ թիվ ստացավ արդյունքում:

201-102=99

2022-99=1923