Մի մեծ, ցանկապատված այգում հաշտ ու խաղաղ աճում էին պտղատու ծառերը: Գարնանը նրանք ոտից գլուխ ծածկվում էին կաթնավարդագույն շղարշով, իսկ ամառվա վերջում ճկվում էին հասած պտուղների ծանրության տակ:
Որտեղից որտեղ համերաշխ ու բարեջան այս ընտանիքը ներխուժեց ընկուզենին և, փարթամորեն ճյուղավորվելով, սկսեց ամբարտավանորեն հոխորտալ.
— Որտե՞ղ է գրված, որ ես պիտի ցցվեմ մնամ այս ցանկապատի ետևում,- դժգոհ փնփնթաց նա:- Ես ամենևին մտադիր չեմ ճգնակեցիկ դառնալ էստեղ: Թող ճյուղերս դուրս ելնեն, որպեսզի շրջապատս իմանա, թե ինչ հրաշալի ընկույզներ ունեմ:
Եվ ընկուզենին սկսեց համառորեն հաղթահարել բարձր ցանկապատը, որպեսզի իր ողջ գերաշնորհ տեսքով երևա եկող-գնացողին:
Եվ երբ ժամանակը հասավ, ու նրա ճյուղերն ամբողջովին ծածկվեցին ընկույզներով, ամեն անցնող-դարձող սկսեց պոկել դրանք: Ում ձեռքը չէր հասնում, քար ու փայտ չէր թողնում, որ գործի չդներ: Շատ շուտով մեծամիտ ընկուզենին զրկվեց ոչ միայն պտուղներից, այլև տերևներից:
Ճիպտանման, չոր ու անկենդան կախվել էին նրա խեղված ճյուղերը, մինչ այգու փարթամ կանաչության մեջ գեղափայլ տեսքով հմայուն էին հյութեղ խնձորը, տանձն ու դեղձը:
Առաջադրանքներ
1. Դուրս գրիր այն բառերը, որոնք ցույց են տալիս պատմողի վերաբերմունքը.
ա) ընկուզենու նկատմամբ:
Փարթամորեն, համառորեն,ամբարտավանորեն.
բ) պտղատու մյուս ծառերի նկատմամբ:
Գեղափայլ,պտղատու, ընտանիք,կանաչություն,փարթամ,
2. Ընկուզենուն՝
• մեղադրիր. Ընկուզենին չէր բավարարվում իր ունեցածով և որոշել էր, որ իրեն պետք է ամենուր ցուցադրի։
• արդարացրու. Ընկուզենին չէր ճանաչի դրսի աշխարհը, եթե դուրս չգար ցանկապատի սահմաններից։ Երբեք չես իմանա՝ ինչ հնարավորություններ ունես, եթե դուրս չգաս կաղապարիցդ։
• բնութագրիր: Ընկուզենին համառ էր, համարձակ ու մի քիչ անհեռատես։ Նա լավ օրինակ է բոլորիս համար։ Աշխարհն առաջընթաց չէր ունենա, եթե բոլորը մտածեին մնացած ծառերի պես և երբեք իրենց սահմանը չհատեին։ Բայց շատ կարևոր է նաև, որ ֆիզիկական աճին զուգահեռ նաև մտավոր աճ գրանցեք։ Միայն այս երկու երևույթների միաժամանակյա գոյությունը կապահովի բոլորիս հաջողությունը։
3. Լրացրու թերի միտքը.
Առակն այն մարդկանց մասին է, ովքեր ուզում են միշտ ուշադրության կենտրոնում լինեն և տարբերվել բոլորից։
4. Գրիր ասացվածքներ, որոնք կարող են դառնալ այս առակի խրատական մասը:
Ոտքդ վերմակիդ չափով պարզիր։
Խորամանկ աղվեսը երկու ոտքով է փոսն ընկնում։
Ագահին մի բուռ հողը կկշտացնի։
5. Այլ վերնագիր գրիր առակի համար:
Մեծամիտ ընկուզենին։
6. Բառարանի օգնությամբ գտիր մգեցված բառերին երկուական հոմանիշ:
պտղատու-արգասաբեր, բերրի
համերաշխ-հաշտ, խաղաղ
փարթամորեն-շքեղ, ճոխ
ամբարտավանորեն-անամոթաբար, անբռնազբոս
հրաշալի -հիանալի, գեղեցիկ
7. Հետևյալ պարբերության մեջ ընդգծիր գոյականները:
Եվ երբ ժամանակը հասավ, ու նրա ճյուղերն ամբողջովին ծածկվեցին ընկույզներով, ամեն անցնող-դարձող սկսեց պոկել դրանք: Ում ձեռքը չէր հասնում, քար ու փայտ չէր թողնում, որ գործի չդներ: Շատ շուտով մեծամիտ ընկուզենին զրկվեց ոչ միայն պտուղներից, այլև տերևներից:
8. Պարբերության մեջ ընդգծիր ածականները:
Ճիպտանման, չոր ու անկենդան կախվել էին նրա խեղված ճյուղերը, մինչ այգու փարթամ կանաչության մեջ գեղափայլ տեսքով հմայուն էին հյութեղ խնձորը, տանձն ու դեղձը:
Ալվինա Խարազյան 