Հավասար հատվածներն ունեն հավասար երկարություն: Իսկ եթե հատվածներից մեկը փոքր է մյուսից, ապա չափման միավորը և նրա մասերը փոքրի մեջ տեղավորվում են ավելի քիչ անգամ, քան մեծի մեջ: Այսինքն՝ հատվածներից փոքրի երկարությու նը փոքր է: Հատվածի երկարությունը կոչվում է նաև այդ
հատվածի ծայրակետերի հեռավորություն: Այլ խոսքով՝ երկու կետերի հեռավորությունը այն հատվածիերկարությունն է, որի ծայրակետերը այդ երկու կետերն են: Աշխատանք գրքից, 36, 37, 38, 39.
Պարապմունք 7. Սովորողներն ինքնագնահատում են իրենց աշխատանքը, ամփոփում ենք սեպտեմբեր ամիսը։
ԹԵՄԱ՝ Հատվածների և անկյունների համեմատումը Երկրաչափության մեջ միևնույն ձևը և
նույն չափերն ունեցող երկու պատկերներն անվանում են հավասար պատկերներ: Երկու երկրաչափական պատկերներ կոչվում են հավասար,եթե վերադրումով դրանք կարող են համընկնել: Աշխատանք դասագրքից, համար 18, 19, 20, 21 էջ 14
2.Ինչպիսի՞ անկյուններ կստացվեն, եթե փռված անկյան գագաթից տանենք այնպիսի ճառագայթ, որ անկյունը բաժանավի երկու հավասար մասերի:
180:2=90
3․ Ինչպիսի՞ անկյուններ կստացվեն, եթե բութ անկյան գագաթից սկիզբ առնող ճառագայթով բաժանենք անկյունը երկու հավասար մասերի։
4. Ուղիղ անկյան գագաթով տարված ճառագայթը անկյունը բաժանել է այնպիսի մասերի, որ դրանցից մեկը երկու անգամ մեծ է մյուսից: Գտեք առաջացած երկու անկյուններից յուրաքանչյուրի աստիճանային չափը:
90:3=30 90-30=60
5. 20 սմ երկարություն ունեցող AB հատվածի վրա նշված է D կետը: Գտեք AD և BD հատվածների երկարությունները, եթե BD հատվածը 4 սմ –ով երկար է AD հատվածից:
AD=X
DB=X+4
X+X+4=20
2x+4=20
2x=20-4
2x=16
x=16:2
x=8
AD=8սմ
BD=12սմ 6. A, B և C կետերը արդյոք գտնվո՞ւմ են մի ուղղի վրա, եթե AC = 5 սմ, AB = 3 սմ, BC = 4 սմ:
Չի կարող որվհոտև AB+BC-ն հավասար չէ AC-ին
7. C կետը AB հատվածի միջնակետն է, իսկ O կետը՝ AC հատվածի միջնակետը: Գտեք AC–ն, CB–ն, AO–ն և OB–ն, եթե AB = 2սմ:
AC=1սմ
CB=1սմ
AO=0.5սմ
OB=1.5սմ
8. D կետը գտնվում է AB հատվածի վրա, որի երկարությու նը 20 սմ է: Գտեք AD հատվածի երկարությունը, եթե DA = 3DB:
Հավասար հատվածներն ունեն հավասար երկարություն: Իսկ եթե հատվածներից մեկը փոքր է մյուսից, ապա չափման միավորը և նրա մասերը փոքրի մեջ տեղավորվում են ավելի քիչ անգամ, քան մեծի մեջ: Այսինքն՝ հատվածներից փոքրի երկարությու նը փոքր է: Հատվածի երկարությունը կոչվում է նաև այդ
հատվածի ծայրակետերի հեռավորություն: Այլ խոսքով՝ երկու կետերի հեռավորությունը այն հատվածիերկարությունն է, որի ծայրակետերը այդ երկու կետերն են: Աշխատանք գրքից, 36, 37, 38, 39
36.B կետը AC հատվածը տրոհում է երկու հատվածի գտեք AC հատվածի երկարությունը, եթե AB=7,8սմ BC=25մմ։
AC=78-25=53մմ=5,3սմ
37. B կետը AC հատվածը տրոհում է երկու հատավծի։Գտեք BC հատավածի երկարությունը, եթե այն ա)AB=3,7սմ AC=7,2սմ բ) AB = 4մմ, AC = 4սմ։
Ա)BC=7,2-3,7=3,5
բ)AC=4սմ=40մմ
BC=40մմ=4սմ=36մմ=3,6սմ
38)A, B և C գտնվում են մի ուղղի վրա։Հայտնի է որ AB = 12սմ, BC = 13,5սմ։Որքան կարոց է լինել AC հատվածի երկարությունը։
AC=AB+BC=25,5
AC=13,5-12=1,5
39)B, D և M գտնվում են մի ուղղի վրա։Հայտնի է որ BD = 7 սմ, MD = 16ամ։Որքան կարող է լինել BM հեռավորությունը։
Պարապմունք 3. Թեմա՝ Երկրաչափական սկզբնական տեղեկություններ, ճառագայթ: Հարցերի քննարկում:
Ուղղի վրա գտնվող կետը ուղիղը բաժանում է երկու մասի, որոնցից յուրաքանչյուրը կոչվում է այդ կետից դուրս եկող ճառագայթ, իսկ կետը՝ ճառագայթներից յուրաքանչյուրի սկիզբ (կամ սկզբնակետ):
A կետը a ուղիղը բաժանում է երկու ճառագայթի: Կարևոր է տարբերել այդ ճառագայթներն իրարից: Այդ նպատակով ուղղի վրա վերցնենք ևս երկու կետ՝ B-ն և C-ն, և ճառագայթները նշանակենք համապատասխանաբար AB և AC:
Ուշադրություն
Առաջին տառով նշում են ճառագայթի սկզբնակետը, իսկ երկրորդ տառը ցույց է տալիս ճառագայթի ուղղությունը:
Գործնական աշխատանք; 1.Geogebra ծրագրով գծիր a ուղիղ: Ուղղի վրա նշիր M կետը: Ուղղի վրա քանի՞ ճառագայթ առաջացավ, նշիր՝ առանձնացնելով տառերով:
Երկու ճառագայթ MA և MB․
2. Ուղղի վրա տրված են 3 կետեր՝ K, E, Z: Նշիր այն ճառագայները, որոնք առաջացան ուղղի վրա:
EK,EZ,ZE,KZ.
3. Գծիր a ուղիղ, վրան նշիր AB հատվածը և M, N կետերը այնպես նշիր, որ M-ը, N-ը գտնվեն AB հատվածի վրա:
4. Գծիր AM, AL, AN ճառագայներ այնպես, որ նույն ուղղի վրա չգտնվեն:
5.AB Ճառագայթի սկզբնակետը ի՞նչ տառով են նշել:
A
6. Նշի՛ր ՕM ճառագայթի վրա B, A, N կետերը:
7. Գծիր a ուղիղ, նշի’ր վրան M, L, Օ կետերը այնպես, որ O-ն LM ճառագայթի վրա չգտնվի:
Լրացուցիչ աշխատանք:
Սիրելի սովորող, սեպտեմբերի 28-ին մաթեմատիկական ֆլեշմոբի օրն է, խնդրում եմ. ուրբաթ, շաբաթ, կիրակի օրերին, համացանցից կամ գրքերից փնտրիր մաթեմատիկական ֆլեշմոբին համապատասխան խնդիր և ուղարկիր ինձ: Լավագույն տասը խնդիրը կտեղադրվի կայքում:
Պարապմունք 4. Թեմա՝ Երկրաչափական սկզբնական տեղեկություններ Անկյուն
Անկյունը երկրաչափական պատկեր է, որը կազմված է մեկ կետից դուրս ելնող երկու ճառագայթներից, տե՛ս նկարը:
B կետը BA, BC ճառագայթների սկզբնակետն է: Այդ կետը կոչվում է անկյան գագաթ, իսկ ճառագայթները՝ անկյան կողմեր:
Եթե անկյունը կազմված է նույն ուղղի վրա գտնվող և նույն կետից հակառակ ուղղություններով դուրս եկող երկու ճառագայթներից, ապա այն կոչվում է փռված անկյուն:
Անկյունը հաճախ նշանակում են երեք լատիներեն մեծատառերով: Գագաթը գրվում է մեջտեղում, օրինակ՝ <ABC: Երբեմն անկյունը նշանակում են մեկ տառով, որը ցույց է տալիս գագաթը, իսկ անկյունները նշանակում են հունարեն փոքրատառերով:Հաճախ օգտագործում են α,β և այլ տառեր:
Հարցեր-առաջադրանքներ:
1. Ո՞ր պատկերն է կոչվում անկյուն: Բացատրեք, թե ինչ է գագաթը, և ինչ են կողմերը:
Անկյունը երկրաչափական պատկեր է, որը կազմված է մեկ կետից դուրս ելնող երկու ճառագայթներից: Կետը կոչվում է անկյան գագաթ իսկ ճառագայթները անկյան կողմեր։
2. Ո՞ր անկյունն է կոչվում փռված:
Այն անկյունը, որի կողմերը միմյանց նկատմամբ լրացուցիչ ճառագայթներ են, անվանում են փռված անկյուն։
3. Geogebra ծրագրով պատկերիր տարբեր անկյուններ (4 հատ): Նշիր յուրաքանչյուրի անունը, գագաթը, կողմեը:
Սիրելի սովորող, սեպտեմբերի 28-ին մաթեմատիկական ֆլեշմոբի օրն է, խնդրում եմ. ուրբաթ, շաբաթ, կիրակի օրերին, համացանցից կամ գրքերից փնտրիր մաթեմատիկական ֆլեշմոբին համապատասխան խնդիր և ուղարկիր ինձ: Լավագույն տասը խնդիրը կտեղադրվի կայքում:
Պարապմունք 6. (կետ, ուղիղ, ճառագայթ, հատված) Ամփոփում Թեմա՝ Երկրաչափական սկզբնական տեղեկություններ
1. Քանի՞ ուղիղ կարելի է տանել երկու կետով,ցույց տուր գծագիրը:
1 ուղիղ
2. Քանի՞ ընդհանուր կետ կարող են ունենալերկու ուղիղները: Ցույց տուր գծագիրը:
Երկու ուղիղները կարող են ունենալ մեկ ընդհանուր կետ։
3. Նկարագրեք, թե ինչ է հատվածը: Ցույց տուր գծագիրը:
Ուղղի մի մասը, որը սահմանափակված է երկու կետերով, կոչվում է հատված:
4. Բացատրեք, թե ինչ է ճառագայթը: Ինչպե՞ս են նշանակվում ճառագայթները: Ցույց տուր գծագիրը:
Ճառագայթը ունի սկիզբ բայց չունի վերջ: Նշանակում են փոքրատառով․
5. Ո՞ր պատկերն է կոչվում անկյուն: Բացատրեք, թե ինչ է գագաթը, և ինչ են կողմերը: Ցույց տուր գծագիրը:
Կետը կոչվում է անկյան գագաթ, իսկ ճառագայթները՝ անկյան կողմեր:
Անկյունը երկրաչափական պատկեր է, որը կազմված է կետից և նրանից դուրս եկող երկու ճառագայթներից: Այդ ճառագայթները կոչվում են անկյան կողմեր, իսկ նրանց ընդհանուր սկզբնակետը անկյան գագաթ:
6. Ո՞ր անկ յունն է կոչվում փռված: Ցույց տուր գծագիրը:[
Փռված անկյունը այն անկյունն է, որի կողմը գտնվում են միևնույն ուղղի վրա․
7. Գծեք a ուղիղ, վրան նշեք չորս կետ՝ A,B, C, D: Քանի՞ հատված առաջացավ, նշիր անունները:
CA,BD,DA,CB,CD,AB.
8. Նշեք չորս կետ այնպես, որ նրանցից յուրաքանչյուր երեքը մի ուղղի վրա չգտնվեն: Կետերի յուրաքանչյուր զույգով տարեք ուղիղ: Քանի՞ ուղիղ է ստացվում:
Պարապմունք 2. Երկրաչափական սկզբնական տեղեկություններ՝ կետ, ուղիղ, հատված: Դասը լսի՛ր այստեղ: Դասը կարդա այստեղ էջ 5, 6 Հարցերի քննարկում: Գործնական աշխատանք: 1.Գծիր ուղիղ, անունը դիր b, ուղղի վրա նշիր երեք կետ՝ L, M, N: Ի՞նչ հատվածներ առաջացան, գրիր անունները:
LN, MN,LM
2. Գծիր երկու ուղիղ, անունները դիր՝ a, b: Մի դեպքում գծիր, որ նրանք հատվեն, մի դեպքում գծիր, որ չհատվեն: